696 sayılı KHK Kapsamında Çalıştırılan İşçilerden Mesleki Yeterlilik Belgesi Kimler İçin Zorunlu Olacak?

Merkezi ve mahalli idarelerde 696 sayılı KHK kapsamında çalıştırılan işçiler açısından, hangi iş ve mesleklerde Mesleki Yeterlilik Belgesinin aranması gereklidir?

696 sayılı KHK Kapsamında Çalıştırılan İşçilerden Mesleki Yeterlilik Belgesi Kimler İçin Zorunlu Olacak?
696 sayılı KHK Kapsamında Çalıştırılan İşçilerden Mesleki Yeterlilik Belgesi Kimler İçin Zorunlu Olacak?
Haber albümü için resme tıklayın

İçerik

GİRİŞ

Mesleki eğitim, Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Çalıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmeliğe[1] göre; bireyleri örgün veya yaygın eğitim yoluyla mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların mesleklerindeki gelişimlerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve bireylerin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerinin gelişim sürecinin bir plan içerisinde yürütülmesini sağlayan eğitim olarak tanımlanmıştır.

04.04.2015 tarihli 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un[2] 74’üncü maddesi ile 21.09.2006 tarihli 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu’na[3] eklenen Ek 1’inci maddesi ile bazı mesleklerde belge zorunluluğu getirilmiştir. Bu çalışmamızda, gerek merkezi idarelerde gerekse de mahalli idarelerde taşeron işçiler açısından (696 sayılı KHK kapsamında çalıştırılan işçiler açısından) hangi iş ve mesleklerde mesleki yeterlilik belgesinin aranması konusu işlenecektir.

Bu Makalenin PDF formatı için tıklayınız

KANUNİ DAYANAK

5544 sayılı Kanun/Ek 1’inci Maddesi:

“ (1) Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, Kurumca standardı yayımlanan ve Bakanlıkça çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, tebliğin yayım tarihinden itibaren on iki ay sonra bu Kanunda düzenlenen esaslara göre meslekî yeterlilik belgesine sahip olmayan kişiler çalıştırılamaz. 5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununa göre ustalık belgesi almış olanlar ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar için meslekî yeterlilik belgesi şartı aranmaz.

(2) Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının görev alanlarını ilgilendiren mevzuatta bu maddede belirtilen hususlara ilişkin gerekli düzenlemeler bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on iki ay içinde yapılır.

(3) Birinci fıkraya ilişkin denetimler iş müfettişlerince yapılır. Birinci fıkrada belirtilen hükümlere aykırı davranan işveren veya işveren vekillerine Çalışma ve İş Kurumu il müdürü tarafından her bir çalışan için beş yüz Türk lirası idari para cezası verilir. Bu Kanuna göre verilen idari para cezaları tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenir.”

MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ KAVRAMI

5544 sayılı Kanunda meslekî yeterlilik belgesi, Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından onaylanmış, bireyin bilgi, beceri ve yetkinliğini ifade eden belgeler olarak tanımlanmıştır. Yeterlilik ise; bireyin sahip olduğu, yetkili otorite tarafından tanınmış bilgi, beceri ve yetkinliği ifade etmektedir.

İKİNCİL MEVZUAT

5544 sayılı Kanunun Ek 1’inci maddesi çerçevesinde 2015/01[4], 2016/01[5], 2017/01[6], 2018/01[7] ve 2019/01[8] sıra no.lu Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Getirilen Mesleklere İlişkin Tebliğ yayımlanmıştır.

MESLEKİ YETERLİLİK ZORUNLULUĞU ARANACAK İŞ VE MESLEKLER

Belge zorunluluğundan bahsedebilmesi için, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından ilgili mesleğin ulusal meslek standardının yayımlanmış olması ve Bakanlık (Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı) tarafından çıkarılacak tebliğlerde bu mesleğe yer verilmiş olması gerekmektedir.

Mesleki yeterlilik zorunluluğu tehlikeli ve çok tehlikeli işler için geçerli olup, Meslekî Yeterlilik Kurumu tarafından standardı yayımlanan ve ekte belirtilen 143 meslekte Meslekî Yeterlilik Kurumu Meslekî Yeterlilik Belgesine sahip olmayan kişiler özel ve kamu işverenleri tarafından 40 meslekte 25.05.2016 tarihi ve sonrasında (EK-1); 8 meslekte 24.03.2017 tarihi ve sonrasında (EK-2); 33 meslekte 26.09.2018 tarihi ve sonrasında (EK-3); 36 meslekte 11.11.2019 tarihi ve sonrasında (EK-4), 26 meslekte 03.10.2020 tarihi ve sonrasında (EK-5) çalıştırılamayacaktır. Toplu olarak 143 meslek ile ilgili dokümana https://portal.myk.gov.tr/index.php?option=com_yeterlilik&view=arama&belge_zorunlu=1 linkinden ulaşılabilmektedir.

Bakanlık Tebliğlerinde yer alan 143 meslekte başlayan belge zorunluluğunun ilk aşamada Cumhurbaşkanı Kararı ve Bakanlar Kurulu’nun belirlediği ücret tarifesi listesindeki 226 meslekte devam etmesi sonrasında ise tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan mesleklerin tamamında uygulanması planlanmaktadır.

BELGE MASRAFI VE SINAV ÜCRETİNİN İŞSİZLİK SİGORTASI FONUNDAN KARŞILANMASI

6645 sayılı Kanunun 24’üncü maddesiyle 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’na eklenen Ek 3’üncü maddeye göre;

“Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerden olup, Bakanlıkça çıkarılacak tebliğlerde belirtilen mesleklerde, 21.9.2006 tarihli ve 5544 sayılı Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu kapsamında yetkilendirilmiş sınav ve belgelendirme kuruluşlarının gerçekleştireceği sınavlarda başarılı olan kişilerin 31.12.2021 tarihine kadar belge masrafı ile sınav ücreti Fondan karşılanır. Fondan karşılanacak sınav ücreti, brüt asgari ücretin yarısını geçmemek üzere meslekler itibarıyla Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenir. Fondan karşılanan bu desteklerden kişiler bir kez yararlanabilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.”

Bakanlıkça yayınlanan tebliğlerde yer alan mesleklerde MYK (Mesleki Yeterlilik Kurumu) tarafından Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşları tarafından yapılan sınavların sınav ve belgelendirme ücretleri Bakanlar Kurulunun yayımladığı tarife kapsamında İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Sınavların tarifede yer alan limitin üstünde olması halinde bu farkın adaylar tarafından karşılanması gerekmektedir. Daha önce 1.1.2018 tarihinden 31.12.2019 tarihine kadar belge masrafı ile sınav ücretinin yarısı karşılanabilirken, 5 Aralık 2017 tarih ve 30261 Sayılı Resmî Gazete’ de yayınlanarak yürürlüğe giren 7061 sayılı “Bazı Vergi Kanunları Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 56. Maddesiyle sınav ve belge ücretlerinin tamamının 2020 yılına kadar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması, 26 Mart 2020 tarih ve 31080 (Mükerrer) Sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 7226 sayılı “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” un 16. Maddesiyle sınav ve belge ücretlerinin tamamının 2022 yılına kadar İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanması sağlanmıştır.

Belge zorunluluğu getirilen mesleklere ilişkin belge masrafı ile Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecek miktarı geçmemek üzere sınav ücreti İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Sınavların tarifede yer alan limitin üstünde olması halinde bu farkın adaylar tarafından karşılanması gerekmektedir.

Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca çıkarılan tebliğlerde yer alan mesleklerde, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşları tarafından yapılan sınavlar sonucunda belge almaya hak kazanan işsizler ile hali hazırda istihdam edilenler bu kanun kapsamında yalnızca bir kez yararlanıcı olabilirler.

Sınavlardan başarısız olan adayların sınav ve belgelendirme ücretleri fondan karşılanmayacaktır.

Sınav ve belge ücretlerinin İşsizlik Sigortası Kanunu kapsamında işsizlik sigortası fonundan karşılanmasına ilişkin olmak üzere; Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşler Sınıfında Yer Alan Mesleklerde Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu Kapsamında Mesleki Yeterlilik Belgesi Almaya Hak Kazanan Kişilerin Sınav ve Belge Ücretlerinin İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanmasına İlişkin Usul ve Esaslar, 25.06.2015 tarihinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tarafından onaylanarak yürürlüğe konulmuştur.

Bakanlık Tebliğleri ve Cumhurbaşkanı Kararları ile Belge Zorunluluğu Kapsamına Alındığında İşsizlik Sigortası Fonundan Karşılanacak Sınav Ücretleri 2020 Üst Limitleri, EK-6’da yer almaktadır.

MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ ŞARTI ARANMAYAN DURUMLAR

Aşağıda belirtilen durumda olanlar ve çalışanlar için mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacaktır.

  • 06.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu’na göre ustalık belgesi almış olanlar,
  • Millî Eğitim Bakanlığına bağlı meslekî ve teknik eğitim okullarından ve üniversitelerin meslekî ve teknik eğitim veren okul ve bölümlerinden mezun olup, diplomalarında veya ustalık belgelerinde belirtilen bölüm, alan ve dallarda çalıştırılanlar,

için mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacaktır.

Halihazırda ustalık belgesi, mesleki eğitim lise diploması, üniversite ve yüksekokul diplomasına (mezun olduğu alanda çalışanlar için) sahip çalışanlar için mesleki yeterlilik belgesi zorunluluğu aranmayacaktır. Fakat çıraklık ve kalfalık belgeleri, UNEM ve İŞKUR kurslarından alınan belgeler ile mesleki eğitim kurslarından alınan belgeler geçerli olmayacaktır.[9]

Mesleki yeterlilik belgeleri aynı zamanda mesleki eğitim belgesi yerine geçmektedir. Mesleki eğitim kurslarından alınan mesleki eğitim belgeleri ise mesleki yeterlilik yerine geçmemektedir. Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan bir meslek; mesleki eğitim zorunluluğu getirilen fakat mesleki yeterlilik zorunluluğu getirilen bir meslek değil ise bu durumda mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacakken mesleki eğitim zorunluluğu aranacaktır.[10]

Muafiyet Tablosu EK-7’de belirtilmiştir.

MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİNİN VERİLEBİLECEĞİ KURULUŞLAR

Bireyler, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından ilgili ulusal yeterlikte yetkilendirilmiş belgelendirme kuruluşlarında[11] teorik ve uygulamalı sınavlara girerek başarılı olmaları halinde Mesleki Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanırlar.

MESLEKİ YETERLİLİK BELGESİ DENETİMLERİ

Mesleki yeterlilik belgesine ilişkin denetimler iş müfettişlerince yapılır. Söz konusu belge olmaksızın bireyleri çalıştıran işveren veya işveren vekillerine Çalışma ve İş Kurumu il müdürü tarafından her bir çalışan için her yıl yeniden değerleme oranında artırılmak üzere 2020 yılı itibariyle 951,00 TL idari para cezası verilir. İdari para cezaları tebligattan itibaren 1 ay içinde ödenir.

SONUÇ

Dönemin Bakanlar Kurulu tarafından dönemin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na tehlikeli ve çok tehlikeli işlere ilişkin 161 meslekte belge zorunluluğu getirilmesi yetkisi verilmiş, bugüne kadar 81 meslekte çalışanlar için belge zorunlu hale getirilmiştir.

25 Mayıs 2016 tarihi ve sonrasında tehlikeli ve çok tehlikeli işler sınıfında yer alan 40 meslekte, 24 Mart 2017 tarihi ve sonrasında 8 meslekte, 26 Eylül 2018 tarihi ve sonrasında 33 meslekte, 11 Kasım 2018 tarihi ve sonrasında 36 meslekte, 03 Ekim 2020 tarihi ve sonrasında 26 meslekte mesleki yeterlilik belgesi olmaksızın personel çalıştırılamayacaktır. Aksi halde, her bir çalışan için işveren hakkında 951,00 TL idari para cezası uygulanacaktır.

Yapılan araştırmalarda belgeli çalışanların iş sağlığı ve güvenliğine katkısının arttığı görülmüştür.

Merkezi ve mahalli idareler açısından ekte yer alan tablolarda gösterilen 143 meslek dalında sayılanlar arasında fiilen bu meslek/mesleklerde çalıştırılan merkezi ve mahalli idareler çalışanlarının olması durumunda bu yükümlülüğe uyulması, aksi takdirde 5544 sayılı Kanun gereği bu durumda olan her çalışan için idari para cezası uygulanacaktır.

KAYNAKÇA [1] 13.07.2013 tarih ve 28706 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. [2] 23.04.2015 tarih ve 29335 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. [3] 07.10.2006 tarih ve 26312 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanmıştır. Bu Kanunun adı “Meslekî Yeterlilik Kurumu Kanunu” iken 2.7.2018 tarihli ve 703 sayılı KHK’nin 78 inci maddesi ile Meslekî Yeterlilik Kurumu İle İlgili Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun olarak değiştirilmiştir. [4] 25.05.2015 tarih ve 29366 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [5] 24.03.2016 tarih ve 29663 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [6] 26.09.2017 tarih ve 30192 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [7] 11.11.2018 tarih ve 30592 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [8] 03.10.2019 tarih ve 30907 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanmıştır. [9] AYDEMİR AYDOS Feza, Mesleki Yeterlilik Belgesi Zorunluluğu Getirilen Meslekler Hangileridir? Yaklaşım, Şubat 2017, Sayı:290 [10] AKMAN Abdurrahman, Mesleki Eğitim Belgesi Mesleki Yeterlilik Belgesi Yerine Geçer mi? Yaklaşım, Temmuz 2016, Sayı:283 [11] http://portal.myk.gov.tr/index.php?option=com_yeterlilik_ara&yeterlilik_belge_zorunluluk_durum=1 MAKALENİN EKLERİ EK-1: 40 meslek listesi EK-2: 8 meslek listesi EK-3: 33 meslek listesi EK-4: 36 meslek listesi EK-5: 26 meslek listesi EK-6: Sınav ücreti üst sınırı EK-7: Muafiyet tablosu YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.'ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.

 

Ekli Dosyalar

14 Eyl 2020 - 09:58 - Kamu İşçi


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.