AYM’den Önemli Karar; İşçi Alacaklarına Uygulanan Faiz Oranı Değişti mi?

Anayasa Mahkemesi, işçiye gününde ödenmeyen ücretler için uygulanan faiz oranında hangi kararı verdi?

Anayasa Mahkemesi (AYM) milyonlarca işçiyi yakından ilgilendiren önemli bir karara imza attı. Yüksek Mahkeme, 16 Eylül 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan kararında, işçilerin ödenmeyen veya geciken maaşlarına uygulanacak faiz konusunda son sözü söyledi.

İstanbul 5. İcra Hukuk Mahkemesi, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 34. Maddesinde yer alan “…mevduata uygulanan en yüksek… ” ibaresinin Anayasa’nın 2. ve 36. maddelerine aykırı olduğunu ileri sürerek iptalini istedi.

İptali istenen hükmün yer aldığı Kanun Maddesi şöyle;

“Ücretin gününde ödenmemesi

Madde 34- Ücreti ödeme gününden itibaren yirmi gün içinde mücbir bir neden dışında ödenmeyen işçi, iş görme borcunu yerine getirmekten kaçınabilir. Bu nedenle kişisel kararlarına dayanarak iş görme borcunu yerine getirmemeleri sayısal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır.

Bu işçilerin bu nedenle iş akitleri çalışmadıkları için feshedilemez ve yerine yeni işçi alınamaz, bu işler başkalarına yaptırılamaz.”

İstanbul 5. İcra Hukuk Mahkemesi, en yüksek faiz oranı şeklinde farklı faiz oranlarının bulunmasının sorunlara yol açtığını, mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının yasal faiz oranının altında kalabildiğini, işçi lehine olduğu düşünülen bu hükmün öngörülebilirlik ve erişilebilirlik gerekliliklerini karşılamaması sebebiyle işçi ve işveren aleyhine olduğunu ileri sürerek sözkonusu hükmün iptalini istedi.

AYM, 4857 sayılı Kanun’un 34. Maddesindeki “…mevduata uygulanan en yüksek... ” ibaresinin itiraz konusu kuralı oluşturduğu tespitine yer vererek, konuyu esastan görüştü. İstanbul 5. İcra Hukuk Mahkemesi’nin başvurusunu, sözkonusu hükmün Anayasa’ya aykırı olmadığı gerekçesiyle oy birliği ile reddetti.

Yüksek Mahkeme, kararında şu ifadelere yer verdi;

İtiraz konusu kural, gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranın uygulanmasını öngörmektedir. Kural işverenin işçiye olan ücret borcunu ödemede temerrüde düşmesi hâlinde uygulanacak temerrüt faizinin oranını belirlemektedir. Temerrüt faizi, para borcunun ifasında temerrüde düşülmesi hâlinde ödenmesi gereken faizi ifade eder. Ücret ödeme borcunda temerrüde düşülmesi hâlinde uygulanması gereken oran, itiraz konusu kural uyarınca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranıdır.

Mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının kanunlara ve bu kanunlara dayanılarak yürürlüğe konulan karar ve tebliğlere göre belirlenmesi mümkündür.

Açıklanan mevzuat hükümleri uyarınca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının tereddüte mahal olmaksızın tespiti mümkün olduğundan bu hususta herhangi bir belirsizlik söz konusu değildir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası da bankalarca mevduata uygulanan azami faiz oranlarını sürekli güncellemeleri de içerecek şekilde ilan etmektedir. Dolayısıyla mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının öngörülebilmesi de mümkündür.

Öte yandan ücret borcunun kaynağı olan hizmet sözleşmesi esas itibarıyla 4/2/2011 tarihli ve 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bununla birlikte işçi ve işveren arasındaki hizmet sözleşmesinden doğan hukuki ilişkiyi düzenleyen kurallara 4857 sayılı Kanun’da da yer verilmiştir. Böylelikle hizmet sözleşmesinden doğan hukuki ilişki, sözleşme özgürlüğü prensibinin geçerli olduğu özel hukuk alanındaki diğer sözleşmelerden kaynaklanan hukuki ilişkilerden farklı bir hukuki rejime tabi kılınmıştır.

İşçinin ekonomik açıdan da işverene bağımlı olması sebebiyle işçi ve işveren arasındaki hizmet sözleşmesinden doğan hukuki ilişkinin sözleşme özgürlüğü prensibine tabi olduğu ve eşitler arasında bir sözleşme ilişkisi olduğu söylenemez. Aynı eşitsizlik hizmet sözleşmesinin kuruluşu aşamasında da geçerli olduğundan bu sözleşmenin ifasına veya olası sözleşmeye aykırılık hâllerine ilişkin sözleşme şartlarının işçinin de gerçek iradesini yansıtır şekilde sözleşmede belirlenmeyebileceğini öngören kanun koyucu, işçiyi koruyan kurallar ile işçi ve işveren arasındaki ilişkiyi düzenlemektedir.

İtiraz konusu kural da işçi ve işveren arasındaki hizmet sözleşmesinden doğan ücret borcunun gününde ödenmemesi hâlinde piyasa koşullarında mevduata uygulanan en yüksek faiz oranının uygulanmasını öngörmek suretiyle işçinin korunmasını dolayısıyla kamu yararını amaçlamaktadır. Böylelikle gününde ödenmeyen ücret alacağının değişkenlik gösteren piyasa koşullan karşısında değerinin korunması hedeflenmektedir.

İtiraz konusu kural, ücret alacağının değişkenlik gösteren piyasa koşulları karşısında değerinin korunması işleviyle işverenin ücret borcunu geç ödememek suretiyle menfaat temin edebilmesi ihtimalini de bertaraf etmektedir. Böylece ücret alacaklarının gününde ödenmesi temin edilmeye çalışılmaktadır.

Değişen piyasa koşulları karşısında bir taraftan sözleşme ilişkisinde zayıf konumda olan işçinin ücret alacağının değerinin korunmasını diğer taraftan ise ücret borcunun vadesinde ifa edilmesini sağlamaya yönelik kuralın bahsi geçen düzenlenme amacına ulaşılması yönünden elverişli, gerekli ve orantılı olmadığının söylenemeyeceği, dolayısıyla kamu yararı amacıyla öngörülen kuralın adalet ve hakkaniyeti ihlal eden bir yönünün bulunmadığı görülmektedir.

Açıklanan nedenlerle kural Anayasa’nın 2. maddesine aykırı değildir. İtirazın reddi gerekir. Kuralın Anayasa’nın 36. maddesiyle ilgisi görülmemiştir.

Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi kararı neticesinde, gününde ödenmeyen ücretler için mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanmaya devam edilecek. AYM, kararında işçi lehine önemli hükümlere de yer verdi.

İşçinin ekonomik açıdan işverene bağımlı olması sebebiyle çalışanları koruyan kurallar ile işçi ve işveren arasındaki ilişkinin düzenlendiğine vurgu yapıldı. Sözleşme ilişkisinde işçinin zayıf konumda olduğuna işaret edildi. Ödenmeyen ücretlerde en yüksek faiz uygulamasıyla bir yandan işçinin korunması diğer yandan da işverenin maaşları geciktirerek menfaat temin etmesinin engellendiği ifade edildi.

Anayasa Mahkemesi kararına ulaşmak için tıklayınız.

 

Ekli Dosyalar

16 Eki 2018 - 10:35 - Kamu İşçi


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.