Belediye Şirketlerinin Uğradığı Zararlardan Kimler Sorumludur?

Belediye şirketlerinin zarar etmesi halinde bu zarar kimlerden tahsil edilir? Zararın tahsili için gereken şartlar nelerdir ve nasıl bir yol izlenmelidir?

Belediye Şirketlerinin Uğradığı Zararlardan Kimler Sorumludur?
Belediye Şirketlerinin Uğradığı Zararlardan Kimler Sorumludur?
Haber albümü için resme tıklayın

Ticari faaliyetlerin bir sonucu olarak, diğer şirketler gibi belediye şirketleri de hesap dönemini kâr veya zararla kapatabilir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, şirketlerin zarar etmesi halinde mutlaka birileri tarafından bu zararın karşılanması gibi bir yükümlülük söz konusu değildir.

Türk Ticaret Kanununda şirket yönetim organı üyelerinin ve yöneticilerinin hangi durumlarda şirketin uğramış olduğu zararlardan sorumlu tutulacağı ve ortaya çıkan zararın ne şekilde tahsil edileceği açıkça düzenlenmiştir. Dolayısıyla, bilançoda yer alan “zarar” kaleminden dolayı hiç kimse resen ve doğrudan sorumlu tutulamaz.

Peki, belediye şirketlerinin hangi zararları, kimlerden ve nasıl tahsil edilebilir?

Belediye Şirketlerinde Hukuki Sorumluluk

Türk Ticaret Kanununun 553. maddesi gereğince, belediye şirketlerinin yönetim organı üyeleri ve yöneticileri, kanundan veya esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal ettikleri takdirde, hem şirkete hem ortaklara hem de şirket alacaklılarına karşı verdikleri zarardan sorumludur.

Belediye şirketlerinde yönetim organı; anonim şirket şeklinde kurulan şirketlerde yönetim kurulu, limited şirket şeklinde kurulan şirketlerde müdür, birden fazla müdür varsa müdürler kuruludur. “Şirket yöneticileri” ile kastedilen ise yönetim organı üyesi olmamakla birlikte, şirkette genel müdür, genel müdür yardımcısı, müdür, CEO, genel koordinatör gibi sıfatlarla görev icra eden ve imza yetkisine sahip olan şirket çalışanlarıdır. Bahsi geçen konumlarda bulunmayan şirket çalışanlarının böyle bir sorumluluğu yoktur.

Bu durumda;

  • Kanundan veya esas sözleşmeden doğan bir yükümlülüğün ihlal edilmesi,
  • Yükümlülüğün ihlalinden dolayı şirketin somut bir zarara uğraması (Zarar, şirket aktiflerindeki fiili bir azalma veya umulan kârdan eksilmedir),
  • Ortaya çıkan zararın yönetim organı üyelerinin ve yöneticilerin kusurundan kaynaklanması (Kusur, bir kişinin bilerek veya dikkatsizce hukuka aykırı bir fiili işlemesi ve bundan dolayı zarara sebebiyet vermesidir),

hallerinde belediye şirketinin uğradığı zarar için yönetim organı üyeleri ve yöneticilerin hukuki sorumluluğuna gidilebilir. Dolayısıyla anılan kişiler hakkında şirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde sorumluluk (tazminat) davası açılabilir.

Öte yandan, şirketin uğradığı zarar, örneğin şirket malının zimmete geçirilmesinden kaynaklanmış ve anılan husus açıkça ortaya konulmuşsa pek tabi ki ilgili kişiler hakkında cezai açısından işlem yapılmak üzere cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulması gerekir. Ancak, cezai sorumluluk bu çalışmanın kapsamı dışındadır. Ayrıca, bir şirketin üst üste birkaç yıl zarar etmesi, yönetim organı üyelerinin görevden alınması için haklı sebep oluşturur.

Sorumluluk Davası Açabilecekler

Kanundan veya esas sözleşmeden doğan yükümlülüklerini kusurlarıyla ihlal eden belediye şirketin yönetim organı üyeleri ve yöneticileri hakkında tazminat davası açma yetkisi; şirketin kendisine, ortaklarına ve iflas durumunda şirket alacaklılarına aittir.

Yargıtay’ın son yıllarda verdiği kararlar gereğince, şirket tarafından sorumluluk davası açılabilmesi için genel kurulun bu yönde bir karar alması şarttır. Diğer taraftan, şirket tüzel kişiliği yanında, şirket ortağı belediyeler de, şirketin uğradığı zarardan dolayı ortak sıfatıyla dava açabilir. Ancak, bu davada belediye, tazminatın ancak şirkete ödenmesini isteyebilir. Şirket alacaklıları ise bahse konu davayı sadece şirketin iflası etmesi halinde açmaya yetkilidir.

Son olarak belirtelim ki davacılar, yönetim organı üyelerinin yükümlülüklerini ihlal etmek suretiyle kusurlu bir şekilde şirketi zarara uğrattıklarını ispatlamakla mükelleftir.

Yargıtay Kararları Işığında Hukuki Sorumluluğa Sebep Olabilecek Fiiller

Yargıtay kararları gözden geçirildiğinde, yönetim organı üyeleri ve yöneticiler hakkında sorumluluk (tazminat) davası açılmasına neden olabilecek fiiller aşağıdaki şekilde örneklendirilebilir:

– Şirket kasasından belgesiz ödeme yapılması,

– Basiretsiz ve kusurlu yönetimden dolayı şirketin borçlarının ödenememesi,

– Şirket parasının ve diğer kaynakların, kullanım amacı dışında üyelerin kendileri veya başkası yararına kullanılması,

– Defter ve kayıtların usulsüz tutulmasından dolayı vergi cezası ödemek zorunda kalınması,

– Şirketin taşınır ve taşınmaz mallarının piyasa değerinin altında veya muvazaalı olarak satılması,

– Vergi kanunlarına aykırı davranmak suretiyle cezayla karşı karşıya kalınması,

– Görevin gereği gibi yerine getirilmemesinden kaynaklı olarak yapılandırılan kamu borçlarının zamanında ödenmemesi,

– Şirket gelirlerinin kayıtlara aktarılmaması,

– Mal veya hizmet alımı olmaksızın fatura düzenlenmesi,

– Haksız işten çıkarmadan dolayı şirketin tazminat ödemek zorunda kalması,

– Dağıtılması gereken kârın gerçeği yansıtmaması.

Hukuki Sorumluluğu Ortadan Kaldıran Haller

Yönetim organı üyelerinin ve yöneticilerin hukuki sorumluluğu belli hallerin varlığında ortadan kalkmaktadır. Buna göre;

– Genel kurulun yönetim organı üyelerini ibra etmesi halinde bunlar hakkında zararın tazmini için dava açılamaz. Aklama, temize çıkarma anlamlarına gelen ibra, hesap dönemi içerisinde gerçekleşen işlem ve faaliyetler ile bunların sonuçlarının, yönetim organı üyeleri açısından bir sorumluluk taşımadığının şirket tarafından kabul edilmesidir. Genel kurulun aldığı ibra kararı, başka bir genel kurul kararıyla kaldırılamaz.

– Dava açma hakkı, davacının zararı ve sorumluyu öğrendiği tarihten itibaren 2 ve her halde zararı doğuran fiilin meydana geldiği günden itibaren 5 yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.

– Kanundan veya esas sözleşmeden doğan bir görevi veya yetkiyi, kanuna dayanarak, başkasına devreden yönetim organı üyeleri ve yöneticiler, anılan kişilerin fiil ve kararlarından sorumlu olmazlar.

– Türk Ticaret Kanununda yer alan hüküm gereğince hiç kimse, kontrolü dışında kalan, kanuna veya esas sözleşmeye aykırılıklar veya yolsuzluklar sebebiyle sorumlu tutulamaz, bu sorumlu olmama durumu gözetim ve özen yükümlülüğü gerekçe gösterilerek geçersiz kılınamaz.

Sonuç olarak;

– Belediye şirketlerinin zarar etmesi ve/veya zarara uğratılması halinde, belli şartların varlığına bağlı olarak, bu zararın tazmini için şirket yönetim organı üyeleri ve yöneticileri hakkında sorumluluk (tazminat) davası açılabilir.

– Yönetim organı üyeleri ve yöneticiler hakkında tazminat davası açılabilmesi için bunların kanun veya esas sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü ihlal etmesi, bu ihlalin kusurlu bir davranıştan kaynaklanması ve şirketin zarara uğramış olması şarttır.

– Hukuki sorumluluk davasını, genel kurul karar almak suretiyle şirketin kendisi, ortak olarak belediye ve iflas durumunda şirket alacaklıları açabilir.

– Genel kurulun ibra kararı alması, zaman aşımı ve yetki devrinde bulunulması, yönetim organı üyelerinin ve yöneticilerin hukuki sorumluluğunu ortadan kaldırır.

Bu makalenin PDF formatına ulaşmak için tıklayınız

YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.'ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.
Ekli Dosyalar

29 Tem 2019 - 12:01 - Belediye İşçileri


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.