Geçmişe Etkili Toplu İş Sözleşmelerinde Geriye Yönelik İşçi Alacakları ve Fark Kıdem Tazminatları Ödenme Usul ve Esasları

Yeni TİS imzalanmadan emekli olan işçilerin kıdem tazminatlarının yeniden hesaplanıp, fark kıdem tazminatı ödemesi yapılması gerekli midir? Fark kıdem tazminatı ödemesinde örnek Yargıtay kararlarıyla konu nasıl açıklığa kavuşturulmuştur? Kıdem tazminatı fark ödemelerinde nasıl bir yol izlenmelidir?

Geçmişe Etkili Toplu İş Sözleşmelerinde Geriye Yönelik İşçi Alacakları ve Fark Kıdem Tazminatları Ödenme Usul ve Esasları
Geçmişe Etkili Toplu İş Sözleşmelerinde Geriye Yönelik İşçi Alacakları ve Fark Kıdem Tazminatları Ödenme Usul ve Esasları
Haber albümü için resme tıklayın

İçerik

Giriş

Malum olduğu üzere, idarelerde genel olarak TİS (toplu iş sözleşmesi) süresi içerisinde imzalanmamakta, ileri bir tarihte imzalanmaktadır. Bu şekilde imzalanan TİS, imza tarihinden önceki bir tarih olmakta ve bir önceki TİS bitim tarihinden yeni TİS imza tarihine kadar işçilerin geriye dönük alacakları doğmakta, yeni TİS imzalanmadan önce emekli olan işçiler bulunmaktadır.

Bu çalışmamızda, geçmişe etkili TİS nedeniyle işçilik haklarının ne şekilde ödeneceği ve kıdem tazminatı fark ödemesi söz konusu olup olamayacağı, yeni TİS imzalanmadan emekli olan işçilerin kıdem tazminatlarının yeniden hesaplanıp hesaplanmayacağı, fark kıdem tazminatı ödemesinin yapılmasının gerekli olup olmayacağı, fark kıdem tazminatı ödemesinde yargının ne şekilde karar verdiği, kıdem tazminatı fark ödemelerinde nasıl bir yol izlenmesi gerektiği, kıdem tazminat fark ödemelerinin hangi süre içerisinde yapılması gerektiği ve SGK açısından bildirimin ne şekilde yapılacağı değerlendirilecektir.

Bu Makalenin PDF formatı için tıklayınız 

Yasal Dayanak

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun “toplu iş sözleşmesinden yararlanma” başlıklı 39’uncu maddesinin (3) numaralı fıkrası; “toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler de, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanır.” şeklinde hüküm altına alınmıştır.

TİS İmza Tarihi ile Yürürlük Tarihi Arasındaki İşçilik Hakları

TİS imza tarihi ile yürürlük tarihi her zaman için aynı olmaz. Bunun nedeni, toplu iş sözleşmesi sürecinden kaynaklanmakta ve idareler toplu iş sözleşmesini 6356 sayılı Kanunda belirtilen sürelerde tamamlayamamalarından ileri gelmektedir. Bu durumun işçiler açısından olumsuz sayılabilecek yönü sadece söz konusu ödemeleri gecikmeli ve faizsiz bir şekilde almaları olacaktır. Bunun dışında idareler açısından ise olumsuz sayılabilecek yönü geriye dönük toplu ödemeleri tek seferde yapmaları olacaktır.

İmza tarihi ile yürürlük tarihi arasında toplu iş sözleşmesinde yer verilen tüm işçilik hakları eksiksiz bir şekilde hesaplanıp imza tarihinin içinde bulunulan ay içerisinde veya en geç bir ay içerisinde işçilere ödenmelidir. Bu ödeme süresi genel hukuk ilkelerinden hareketle belirtilmiştir. Aksi takdirde duruma göre bu ödemeler için faiz uygulanabilecektir.

İmza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren işçilerden sadece taraf sendika üyesi olanlar için iş sözleşmesinin son bulduğu tarihe kadar olan toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanmaları söz konusu olacaktır.  İş sözleşmesinin herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçilik haklarının hesaplanıp ödenmesi gerekir. Kıdem tazminatı farkı için de elbette iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde iş sözleşmesinin sona ermiş olması gerekir. Örneğin; emeklilik nedeniyle iş sözleşmesinin sona ermesinde taraf sendika üyesi işçi kıdem tazminatına hak kazanacağı gibi kıdem tazminatı farkına da hak kazanacaktır. Burada yeni TİS ile işçinin kıdem tazminatı hesabında giydirilmiş ücretin değişip değişmediği yapılan TİS’de ücret ve eklentilerin türü ve miktarına bakılır, ücret ve eklentilerinde giydirilmiş ücret etkileniyorsa TİS imzalanmadan önce hesaplanan kıdem tazminatı da otomatik olarak değişecek ve fark kıdem tazminatı buna göre tekrar hesaplanıp ödenmesi gerekecektir.

Yargıtay 7. Hukuk Dairesi’nin  10.11.2014 tarihli 2014/12431 E. ve 2014/20448 K. sayılı kararında; sendika üyesi olmayan bir işçinin (çalışırken dayanışma aidatı ödeyerek mevcut toplu iş sözleşmesinden yararlanan işçinin) ileriki bir tarihte ancak geçmişe yönelik olarak yürürlüğe girecek toplu iş sözleşmesinden yararlanamayacağına hükmetmiştir. Kararda ileri sürülen gerekçe; 6356 sayılı Kanunun 39’uncu maddesinde toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında işyerinden ayrılan işçilerden sadece taraf sendika üyesi işçilerin iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar yararlanabileceği, bu hükmün taraf sendika üyesi olmayan işçileri dışarıda bıraktığı hususlarıdır.

6356 sayılı Kanun (Md. 39/III), imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren işçilerin sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanacaklarını belirtmiştir (DEMİR Kübra, Toplu İş Sözleşmesinden Yararlanma, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2020 Cilt:21 Sayı:2, Sayfa:358).

6356 sayılı Kanun, toplu iş sözleşmesinden yararlanma konusunda, imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona erenlerin durumu konusunda, açık düzenlemelere yer vererek bu konudaki tartışmaları noktalamıştır. Getirilen düzenlemeye göre, toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler de, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanacaklardır (Md.39/3). Böylece, toplu iş sözleşmesinin imza edildiği tarih ile sözleşmenin yürürlüğü tarihi arasında işyerinden ayrılan üyelerin iş sözleşmelerinin son bulması tarihine kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanabilecekleri kabul edilmiştir (Tunçomağ-Centel, 2013: 367; Narmanlıoğlu, 2013: 421; Canbolat, 2013: 76).

SGK Açısından Yapılması Gerekenler

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun “prime esas kazançlar” başlıklı 80’inci maddesinin birinci fıkrasına göre prime esas kazançların hesabında; hak edilen ücretlerin, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların, idare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamı esas alınır.

Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile SGK tarafından tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.

Bu istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. Diğer kanunlardaki prime tabi tutulmaması gerektiğine dair muafiyet ve istisnalar 5510 sayılı Kanunun uygulanmasında dikkate alınmaz.

Ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edilir.

Toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin   hizmet   akdinin  mevcut  olmadığı   veya  askıda  olduğu  bir   tarihte  ödenmesi durumunda, prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilir. Bu durumlarda sigorta primlerinin, yukarıda belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihini izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi halinde, gecikme cezası ve gecikme zammı alınmaz ve idari para cezası uygulanmaz.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin “aylık prim ve hizmet belgesinin düzenlenmesi, verilmesi ve saklanması” başlıklı 102’nci maddesinin (6) numaralı fıkrasına göre;

– Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde; toplu iş sözleşmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgelerinin, toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihini;

– Yüksek Hakem Kurulu kararı nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgelerinin ise işverenin, toplu iş sözleşmesinin dolayısıyla Yüksek Hakem Kurulu kararının tarafı olan sendikaya üye olması halinde, Yüksek Hakem Kurulu kararının taraf sendikaya tebliğ edildiği tarihi, işverenin herhangi bir sendikaya üye olmamakla birlikte, toplu iş sözleşmesinin dolayısıyla Yüksek Hakem Kurulu kararının tarafı olması halinde, Yüksek Hakem Kurulu kararının işverene tebliğ edildiği tarihini;

– İşveren ile işyeri sigortalıları arasında akdedilen ve uygulanan iş sözleşmesinin mahkemelerce aykırı bulunması ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin  uygulanmasına karar verilmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesi gereken ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek aylık prim ve hizmet belgelerinin, mahkeme kararının işverene tebliğ edildiği tarihini;

– Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel sendikalara üye olmamaları sebebiyle toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan sigortalılara, geriye dönük ödenmesine karar verilen ücret farklarına ilişkin düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin, alınan karar tarihini;

– Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemelere ilişkin düzenlenmesi gereken ek nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerinin prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edilmek üzere belirtilen mercilerin kararlarının kesinleşme tarihlerini;

takip eden ayın 23’üne kadar SGK’ya e-sigorta kanalıyla gönderilmesi veya kağıt ortamında verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş kabul edilmektedir. Benzer düzenlemeye İşveren Uygulama Tebliği’nin 2.2- maddesinde de yer verilmiştir.

Aynı Yönetmeliğin “sigorta primlerinin ödenme süresi ve erken ödeme” başlıklı 108’inci maddesine göre, yukarıda belirtilen tarihleri izleyen ay/dönemin sonuna kadar SGK’ ya ödenmesi halinde yasal süresi içinde ödenmiş kabul edilmektedir. Benzer düzenlemeye İşveren Uygulama Tebliği’nin 2.4 – maddesinde de yer verilmiştir.

İşveren Uygulama Tebliği’nin “7.2- Ücret ve Ücret Niteliğindeki Kazançların Prime Tabi Tutulmasına İlişkin Hususlar” maddesine göre; toplu iş sözleşmeleri uyarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan personele geriye yönelik olarak ücret farkı ödenmesine karar verilmesi halinde, söz konusu ücret farkları, ilişkin oldukları ayların kazancına dahil edilerek prime tabi tutulacaktır.

2020-20 sayılı SGK Genelgesine göre;

Toplu iş sözleşmelerine tâbi işyerleri ile kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemeler de yine ödendiği ayın kazancına dahil edilecektir.

5510 sayılı Kanunun 80’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi gereği, toplu iş sözleşmelerine tabi işyerleri işverenlerince veya kamu idareleri veya yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, sonradan ödenen ücret dışındaki ödemelerin hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenmesi durumunda, 82’nci madde hükmü de nazara alınmak suretiyle prime esas kazancın tabi olduğu en son ayın kazancına dahil edileceğinden, alacak davasına konu olan ücret dışı ödemelerin öncelikli olarak hizmet akdi devam ediyorsa ödendiği ayın kazancına, hizmet akdi askıdaysa veya devam etmiyorsa prime esas kazancın tabii olduğu en son ayın kazancına mal edilecektir.

Yasal süresi içinde verilmiş kabul edilen belgelerin verilmesi sırasında aşağıda belirtilen belgeler ile işyerinin tescilli bulunduğu Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne/Sosyal Güvenlik Merkezine başvuruda bulunulması gerekmektedir. Buna göre;

– 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde toplu iş sözleşmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farklarında işveren, Toplu İş Sözleşmesinin onaylı bir nüshasını dilekçe ekinde Kuruma (SGK) ibraz edecektir.

– 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde Yüksek Hakem Kurulu kararı nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farklarında, işverenin herhangi bir sendikaya üye olmaması halinde Yüksek Hakem Kurulu kararının işverene tebliğ edildiği tarihi gösterir belge ile Yüksek Hakem Kurulu kararı işveren tarafından dilekçe ekinde Kuruma (SGK) ibraz edilecektir.

– 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununa göre toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde, işveren ile işyeri sigortalıları arasında akdedilen iş sözleşmesinin mahkemelerce, anılan Kanuna aykırı bulunması ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesi halinde geriye yönelik ödenmesi gereken ücret farklarında, işveren dilekçe ekinde söz konusu Mahkeme Kararını, bu kararın kendisine tebliğ edildiği tarihi gösterir belgeyi ve davaya konu olan Toplu İş Sözleşmesi örneğini Kuruma (SGK) verecektir.

– Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile özel sektöre ait işyerlerinde sendikalara üye olmamaları sebebiyle toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan sigortalılara, geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farklarında, işveren söz konusu kararın bir örneğini dilekçe ekinde Kuruma (SGK) verecektir.

Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ücret dışında ödeme yapılması halinde toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince verilecek dilekçe ekinde, toplu iş sözleşmesinin onaylı bir nüshası Kuruma (SGK) ibraz edilecektir.

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin ertesi ayın 26’ncı günü saat 23.59’a kadar yetkili vergi dairesine elektronik ortamda gönderilmesi zorunludur.

Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Düzenleme Klavuzuna göre; MUHSGK’da makale konumuzla ilgili olarak Tahakkuk Nedenleri aşağıda belirtilmiştir.

Tahakkuk Nedeni: F) Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde toplu iş sözleşmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farkları: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yasal süresi dışında verilmiş olmakla birlikte yasal süresi içinde verilmiş gibi kabul edilen haller arasında yer alan toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde toplu iş sözleşmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farkları için seçilecektir.  Bu tahakkuk nedeni beyannamenin yasal olarak verilmesi gereken son süreye kadar verilirse tahakkuk ve hizmetler otomatik olarak onaylanacak, yasal süresi dışında verilmesi halinde ise girilen belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince onaylanması gerekecektir. Bu tahakkuk nedeninin seçilebilmesi için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince işyeri adına tanımlama yapılması gerekmekte olup, tanımlama yapılmamış işyerleri tarafından bu tahakkuk nedeninin seçilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Tahakkuk Nedeni: G) Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde Yüksek Hakem Kurulu kararı nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farkları: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yasal süresi dışında verilmiş olmakla birlikte yasal süresi içinde verilmiş gibi kabul edilen haller arasında yer alan Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde Yüksek Hakem Kurulu kararı nedeniyle geriye yönelik ödenmesine karar verilen ücret farkları için seçilecektir.  Bu tahakkuk nedeni beyannamenin yasal olarak verilmesi gereken son süreye kadar verilirse tahakkuk ve hizmetler otomatik olarak onaylanacak, yasal süresi dışında verilmesi halinde ise girilen belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince onaylanması gerekecektir.  Bu tahakkuk nedeninin seçilebilmesi için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince işyeri adına tanımlama yapılması gerekmekte olup, tanımlama yapılmamış işyerleri tarafından bu tahakkuk nedeninin seçilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Tahakkuk Nedeni: H) Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde iş sözleşmesinin mahkemelerce Toplu iş Sözleşmesi Kanununa aykırı bulunması ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesi gereken ücret farkları: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yasal süresi dışında verilmiş olmakla birlikte yasal süresi içinde verilmiş gibi kabul edilen haller arasında yer alan Toplu iş sözleşmesi akdedilen işyerlerinde iş sözleşmesinin mahkemelerce Toplu iş Sözleşmesi Kanununa aykırı bulunması ve toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmasına karar verilmesi nedeniyle geriye yönelik ödenmesi gereken ücret farkları için seçilecektir.  Bu tahakkuk nedeni beyannamenin yasal olarak verilmesi gereken son süreye kadar verilirse tahakkuk ve hizmetler otomatik olarak onaylanacak, yasal süresi dışında verilmesi halinde ise girilen belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince onaylanması gerekecektir. Bu tahakkuk nedeninin seçilebilmesi için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince işyeri adına tanımlama yapılması gerekmekte olup, tanımlama yapılmamış işyerleri tarafından bu tahakkuk nedeninin seçilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Tahakkuk Nedeni: I) Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile özel sektöre ait işyerlerinde sendikalara üye olmamaları sebebiyle toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan sigortalılara geriye dönük ödenmesine karar verilen ücret farkları: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yasal süresi dışında verilmiş olmakla birlikte yasal süresi içinde verilmiş gibi kabul edilen haller arasında yer alan Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan sigortalı personel ile özel sektöre ait işyerlerinde sendikalara üye olmamaları sebebiyle toplu iş sözleşmesi kapsamı dışında kalan sigortalılara geriye dönük ödenmesine karar verilen ücret farkları için seçilecektir.  Bu tahakkuk nedeni beyannamenin yasal olarak verilmesi gereken son süreye kadar verilirse tahakkuk ve hizmetler otomatik olarak onaylanacak, yasal süresi dışında verilmesi halinde ise girilen belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince onaylanması gerekecektir. Bu tahakkuk nedeninin seçilebilmesi için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince işyeri adına tanımlama yapılması gerekmekte olup, tanımlama yapılmamış işyerleri tarafından bu tahakkuk nedeninin seçilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Tahakkuk Nedeni: P) Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemeler: Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yasal süresi dışında verilmiş olmakla birlikte yasal süresi içinde verilmiş gibi kabul edilen haller arasında yer alan Toplu iş sözleşmelerine tabi işyeri işverenlerince veya kamu idarelerince ya da yargı mercilerince verilen kararlara istinaden, hizmet akdinin mevcut olmadığı veya askıda olduğu bir tarihte ödenen ücret dışındaki ödemeler için seçilecektir.  Bu tahakkuk nedeni beyannamenin yasal olarak verilmesi gereken son süreye kadar verilirse tahakkuk ve hizmetler otomatik olarak onaylanacak, yasal süresi dışında verilmesi halinde ise girilen belgenin sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince onaylanması gerekecektir. Bu tahakkuk nedeninin seçilebilmesi için öncelikle işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğünce/sosyal güvenlik merkezince işyeri adına tanımlama yapılması gerekmekte olup, tanımlama yapılmamış işyerleri tarafından bu tahakkuk nedeninin seçilmesi mümkün bulunmamaktadır.

Sonuç

İdarelerde ve/veya şirketlerinde imza altına alınan TİS ile ortaya çıkan/çıkacak olan geriye yönelik ücret ve ücret eklentileri ile ilgili hesaplamaların yapılarak işçilere, TİS’in imza tarihinin içinde bulunulan ay/ücret ödemesinin yapılacağı ay içerisinde ödenmesi gerekir. Ancak, imzalanan TİS’lere eklenen geçici maddelerle ödeme tarihi konusunda özel düzenlemelerin yapıldığı da görülmektedir. Örneğin; “toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihi ile imza tarihi arasında oluşacak ücret ve diğer tür ödemelere ilişkin farklar bütçe imkanı göz önüne alınarak geciktirilmeden ödenecektir.” Bunun yanında imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren işçilerle ilgili olarak ise toplu iş sözleşmelerine örneğin; “toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanır” şeklinde düzenlemeler yapıldığı da söz konusu olmaktadır.

Geriye doğru ödenen ücret ve prim, ikramiye ve diğer ödemelerin TİS’in imzalandığı tarihi izleyen ayın/dönemin 26’sına kadar MUHSGK ile bildiriminin yapılması, bu bildirimlerin EK MUHSGK ile ilgili aylara mal edilmesi ve izleyen ayın sonuna kadar karşılığı primlerin ödenmesi gerekir. Bu durumda idarelere ve şirketlerine herhangi bir idari para cezası uygulanmayacağı gibi primlerin yasal süreleri içerisinde ödendiği kabul edilecektir. Burada yukarıda bahsedildiği üzere imzalanan TİS’lere eklenen geçici maddelerle ödeme tarihi için özel düzenlemeler yapılmış olsa da, özel ödeme tarihinde ödense de, idareler ve şirketleri EK MUHSGK’ların TİS’in imza tarihini izleyen ayın 26’sına kadar beyanname verme, ayın sonuna kadar ise primleri ödemeleri zorunluluktur.

TİS’in imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında herhangi bir nedenle işten ayrılan taraf sendikaya üye olan işçinin fark ödemelerinin yapılması ve mevcut çalışanlar gibi ilgili ay/aylara mal edilerek primlendirilmesi gerekir. Özellikle hesaplanan kıdem tazminatının yeni duruma göre yeniden hesap edilerek fark kıdem tazminatının da ödenmesi icap eder.

YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.'ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.

 

Ekli Dosyalar

01 Haz 2021 - 08:54 - TİS


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.