Belediye Şirketlerinden Tahsil Edilemeyen Vergi ve SGK Borçlarından Şirket Yöneticileri Sorumlu Tutulabilir mi?

Şirketlerin borçları, esas itibariyle özel ve kamu (amme) borcu olmak üzere iki şekilde sınıflandırılır. Tüm şirketlerde olduğu gibi belediye şirketleri de, şirket borçlarından ve yükümlülüklerinden dolayı bizzat bütün mal varlığı ile sorumludur. Dolayısıyla, hem özel hem de kamu borçlarından dolayı öncelikle belediye şirketinin kendisi sorumludur.

Peki, belediye şirketinin, borçlarını ödeyememesi halinde bu borçların tahsili için şirket yöneticilerine başvurulabilir mi?

Burada, özel ve kamu borçları bakımından bir ayrım söz konusudur. Özel borçlar açısından konuyu değerlendirecek olursak, şirketin özel hukuk hükümlerine tabi borçlarından dolayı yöneticilerin herhangi bir sorumluluğu yoktur. Dolayısıyla, bir kişi ya da şirketle ticari ilişkiden doğan, ancak belediye şirketinin öde(ye)mediği özel borçlar, şirket yöneticilerinden istenemez.

Belediye Şirketlerinde Yöneticilerin Kamu Alacaklarından Sorumluluğu

Şirketin özel hukuk hükümlerine tabi borçlarından dolayı yöneticilerin herhangi bir sorumluluğu bulunmamakla beraber, vergi, SGK borcu gibi kamu (amme) alacaklarında durum farklılaşmaktadır.

Öncelikle belirtelim ki, kamu alacaklarının takip ve tahsili, özel hukuk alacaklarından farklı olarak bir takım imtiyaz ve idari usullere tabi kılınmış ve kamu alacaklarına ilişkin bahsi geçen hususlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunda özel olarak düzenlemiştir. Bu kapsamda, anılan Kanunda şirketlerden tahsil edilemeyen kamu alacaklarından kanuni temsilcileri, bir başka ifadeyle yöneticiler için sorumluluk öngörülmüştür.

Nitekim adı geçen Kanunun mükerrer 35. maddesinde, tüzel kişilerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarının, kanuni temsilcilerin şahsi mal varlıklarından 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edileceği hükme bağlanmıştır. Benzer bir düzenleme 213 sayılı Vergi Usul Kanununda da yer almaktadır. Belediye şirketleri de dâhil olmak üzere tüm ticaret şirketleri tüzel kişiliğe sahiptir. Bu durumda, belediye şirketlerinden tahsil edilemeyen vergi, sigorta primi gibi kamu alacaklarından bu şirketlerin kanuni temsilcileri tüm mal varlığıyla sorumludur.

Belediye Şirketlerinde Kanuni Temsilci Kimdir?

Belediye şirketlerinde kanuni temsilci, yönetim organıdır. Yönetim organı ise; anonim şirket şeklinde kurulan şirketlerde yönetim kurulu, limited şirket şeklinde kurulan şirketlerde ise müdür, birden fazla müdür varsa müdürler kuruludur. Şirket yönetiminde, belediye başkanı, meclis üyesi veya belediye çalışanının olması bu sonucu değiştirmez.

Tahsil Usulü

Belediye şirketleri açısından kamu alacağının esas sorumlusu belediye şirketinin kendisidir ve bu alacak şirket adına tahakkuk eder. Kamu alacağının tahsili için ilk önce belediye şirketi hakkında takibat başlatılır. Kanuni temsilci sıfatına sahip olan yönetim organı üyelerine müracaat edilebilmesi için yapılan takip sonucunda kamu alacağının belediye şirketinin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilememesi veya tahsil edilemeyeceğinin anlaşılması gerekir. Dolayısıyla, kamu alacağı, borcun asıl yükümlüsü olan belediye şirketinden istenmedikçe şirketin yönetim organı üyelerine başvurulamaz.

Şirketten tahsilatın mümkün olmadığının anlaşılması halinde ise kamu idareleri bu sefer kanuni temsilcilere müracaat eder. Bu çerçevede, şartların varlığı halinde kamu alacağının korunmasına yönelik olarak yönetim organı üyeleri hakkında teminat isteme, ihtiyati haciz, ihtiyati tahakkuk ve diğer korunma hükümleri uygulanabilir.

Bununla birlikte, kanuni temsilciler, ödemiş oldukları tutarlar için asıl kamu borçlusu olan belediye şirketine rücu edebilirler.

Belediye şirketinin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olması, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını kaldırmaz.

Limited Şirketlerde Ortakların Kanuni Temsilcilerle Birlikte Sorumluluğu

6183 sayılı Kanunda, limited şirketlerin ödenmeyen kamu alacakları için kanuni temsilciler yanında bu şirketlerin ortakları hakkında da mali sorumluluk kabul edilmiştir. Buna göre, limited şirket ortakları, şirketten tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kamu alacağından sermaye payları oranında doğrudan doğruya sorumlu olurlar. Söz konusu sorumluluk anonim şirket ortakları için geçerli değildir.

Bu halde, limited şirketin ödenmeyen kamu alacaklarından kanuni temsilciler yanında bu şirketin ortak ya da ortakları payları oranında sorumludur. Örneğin, sermayesinin tamamı belediyeye ait olan bir limited şirketten vergi alacağının tahsil edilememesi halinde hem şirket müdürleri hem de ortak olarak belediye bu borçtan sorumlu olur.

Peki, belediye şirketlerinde yönetim organı üyeleri, şirketten tahsil edilemeyen kamu alacaklarını ödemekten kurtulabilir mi? Bu soruya “Evet” şeklinde cevap vermek mümkündür. Ancak, konunun genişliği nedeniyle bu husus bir sonraki makalede ele alınacaktır.

Sonuç olarak;

– Belediye şirketlerinde kanuni temsilci yönetim organıdır.

– Belediye şirketinin ödenmeyen özel borçlarından dolayı kanuni temsilcilerin hiçbir sorumluluğu yoktur.

– Ancak, belediye şirketinden tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan vergi, SGK primi gibi kamu alacakları için kanuni temsilciler, bu borçlardan dolayı tüm mal varlığıyla sorumludur. Kanuni temsilcilerin kamu görevlisi olması halinde de bu sorumluluk geçerlidir.

Bu makalenin PDF formatına ulaşmak için tıklayınız. YASAL UYARI Bu çalışma Kamutech Yazılım A.Ş. mevzuat grubu uzmanları tarafından hazırlanmıştır. Makalenin her türlü yayın hakkı Kamutech Yazılım A.Ş.'ye aittir. Kaynak göstermek ve link vermek kaydıyla alıntı yapılabilir.