2020 yılının ilk ilave tediye ödeme tarihi, 25 Ocak’ta Resmi Gazete’de yayınlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile 31 Ocak 2020 olarak belirlendi. Buna göre taşerondan kadroya geçenler başta olmak kamu kurumlarındaki sürekli işçilere 31 Ocak’ta 13 günlük ilave tediye ödemesi yapılacak.
Peki İlave Tediye ödemelerinde nelere dikkat edilmelidir?
İlave tediye ödemesinden, SGK primi, İşsizlik Sigortası Fonu primi, Gelir Vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılacaktır.
İlave tediyenin hesaplanmasında, fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi ödemeler dikkate alınmaz.
İlave tediye alacağı, ödeme tarihinde işçinin işinden ayrılmış olup olmadığına bakılmaksızın hak edilen yıl içinde hizmetlerinin toplamı dikkate alınarak ödenir. İşçi tam yıl çalışmamış ise ilave tediye o yıl için kıstelyevm esasına göre hesaplanıp ödenecektir.
İlave tediye konusunda en çok kafa karışıklığına yol açan hususlardan biri, yıl içinde çalışılamayan sürelerin ilave tediye açısından nasıl değerlendirileceğidir.
Bu noktada, yıllık izin açısından çalışılmış kabul edilen sürelerin ilave tediye açısından da emsal olacağını değerlendiriyoruz. Yargıtay içtihatları da bu yöndedir.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi’nin 2011/53277 Esas, 2012/1089 Sayılı Kararında, şu hüküm yer almaktadır.
“İşçinin ilave tediye alacağına, esas olacak çalışma süresinin hesaplanmasında iş sözleşmesinin devamı müddetine rastlayan yasal ve idari izinler, hastalık izinleri, hafta tatili ile ulusal, bayram ve genel tatil günleri, çalışılmış gibi hesaba katılır.”
Burada sayılan haller, İş Kanunu’nun 55. Maddesinde yıllık izin hesabında dikkate alınacak durumlarla neredeyse bire bir örtüşmektedir. Dolayısıyla ilave tediye açısından çalışılmış kabul edilecek süreler, İş Kanunu 55. Maddedeki yıllık izin açısından çalışılmış kabul edilecek sürelerdir.
Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller özetle şöyledir:
- İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler,
- Kadın işçilerin doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler,
- İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.),
- Çalışmakta olduğu iş yerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın 15 günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla),
- Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri,
- İşveren tarafından verilen diğer izinler ile kısa çalışma süreleri,
- Ücretli mazeret izinleri,
Çok sayıda işçinin bedelli askerlikten yararlandığı bilinmektedir. Bedelli askerlik düzenlemesinde, bu düzenlemeden yararlanacak işçilerin 21 günlük temel askerlik eğitimi süresinde ücretsiz izinli sayılması kararlaştırılmıştır. Genel kural olarak da ücretsiz izinlerin ilave tediye hesabında dikkate alınmaması gerekmektedir. Dolayısıyla bedelli askerlikte geçen 21 günlük süre de ilave tediye hesabında dikkate alınmaz.
Bedelli askerlik gibi normal askerlik dönemi de ilave tediye hesabında dikkate alınmaz. Zira askerlikte geçen sürelerde iş sözleşmesi askıdadır. Askı süreleri ilave tediye hesabına dahil değilir.
Bilindiği gibi 4857 sayılı İş Kanunu ile kadın işçilere tanınan haklardan biri de analık izninin ardından kullanabilecekleri 6 aylık ücretsiz izin hakkıdır. Ücretsiz izinler ilave tediye hesabında dikkate alınmayacağı için ücretsiz doğum izninde geçen süreler de ilave tediye ödemesine hak kazandırmaz.
