İşçi İhalenin İptali Sebebiyle İşten Çıkarılabilir mi?

İhale kapsamında çalıştırılan işçi herhangi bir sebeple ihalenin sona ermesi durumunda işten çıkarılabilir mi? İhalenin feshi işverene haklı fesih imkanı tanır mı?

İhale en genel tanımıyla işverenlerin bir işin ya da bir malın yapım sürecini, birçok istekli arasından en uygun koşullarla yapmayı kabul edene iş gördürmesi demektir. Bununla birlikte işverenler ihale kapsamında işçi çalıştırırlar, ihale çerçevesinde karşılıklı iş ilişkisi doğar.

Yazımızın başlığında görüldüğü üzere ihalenin iptali, feshedilmesi gibi sebeplerle işverenin işçiyi çıkarıp çıkaramayacağı konusunda gerek Kamu İhale Mevzuatında gerekse İş Kanununda net bir hüküm bulunmamaktadır. Bu durum ile alakalı Yargıtay kararlarına bakacak olursak karşımıza Yargıtay 22 nci Hukuk Dairesi tarafından işverenler lehine verilmiş bir karar gelmektedir.

Somut olayda özel bir şirkette güvenlik görevlisi statüsünde çalışmakta olan işçi ihalenin feshedilmesi sebebiyle işten çıkarılmıştır. İşten çıkarılan güvenlik görevlisi İş mahkemesine;

  • Yazılı fesih bildirimi yapılmadığı,
  • Haklı ve geçerli sebeple fesih yapılmadığı,
  • Savunmasının alınmadığı gibi gerekçelerle iş akdinin haksız olarak feshedildiğini ileri sürerek dava açmıştır.

İşveren tarafı ise;

  • Hizmet alım sözleşmesi yönünden işletmesel bir karar alınarak ihale konusu işin idare personeli eli ile yürütülmesi yoluna gidildiği,
  • İşçinin işten çıkarılmasında idarenin rolünün bulunmadığı,
  • İdarenin mevcut güvenlik personeli ile güvenlik işinin devam etmesi hususunda işletmesel bir karar alınmasına yol açtığı gibi gerekçeler öne sürmüştür.

Yerel mahkeme işverence yapılan feshin geçersizliğine ve işçinin işe iadesine, davalıların feshin geçersizliğine bağlı tazminat ve alacaklardan müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına karar vermiştir. İşveren tarafının istinaf başvurusu üzerine Bölge Adliye Mahkemesi de Yerel mahkemenin bu kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle, istinaf başvurusunu reddetmiştir. İşverenin avukatları bu kararı temyiz etmiştir.

Durum Yargıtay 22 nci Hukuk Dairesine taşınmıştır. Yargıtay ise yerel mahkeme ve bölge adliye mahkemesinin aksine ihalenin iptalini işletmesel karar niteliğinde görerek işvereni haklı bulmuştur.

Peki nedir işletmesel karar?

Geniş anlamda işletmesel karar işçinin iş sözleşmesinin feshi dahil olmak üzere işverenin işletme, işyeri ile ilgili ve işin düzenlenmesi konusunda bu kapsamda aldığı her türlü karardır.Burada ilk bakılması gereken husus işverenin işyeri açısından yönetim hakkıdır. İşveren yönetim hakkı kapsamında işyeri ile alakalı amaç ve içeriğini belirlemekte serbest olduğu kararlar alabilir. İşletmesel karar da işverenin yönetim haklarından birisidir.

Yargıtay’a göre işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan sebepler; sürüm ve satış imkanlarının azalması, talep ve sipariş azalması, enerji sıkıntısı, ülkede yaşanan ekonomik kriz, piyasada genel durgunluk, dış pazar kaybı, ham madde sıkıntısı gibi işin sürdürülmesini imkansız hale getiren işyeri dışından kaynaklanan sebeplerle yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması, işyerinin daraltılması, yeni teknolojinin uygulanması, işyerinin bazı bölümlerinin kapatılması ve bazı iş türlerinin kaldırılması gibi işyeri içi sebeplerdir. İşverenin yönetim hakkı işyeri içi sebeplerle bir takım kararlar almasına imkan tanır. İşletmesel kararlar da bu kapsamdadır.

  • Nihayetinde Yargıtay; hizmet alım sözleşmesinin sona erdirilmesinin işletmesel karar niteliğinde olduğu,
  • Kararın yerindelik denetimine tabi olmaması gibi nedenlerle sadece feshin son çare olması ilkesi kapsamında işveren lehine karar vererek görüş değişikliğine gitmiştir.

İşletmesel karar söz konusu olduğunda kararın yararlı veya amaca uygun olup olmadığı yönünde bir inceleme yapılamaz. Kısaca işletmesel kararlar yerindelik denetimine tabi tutulamaz. İşverenin serbestçe işletmesel karar alabilmesi ve bunun kural olarak yargı denetimi dışında tutulması şüphesiz bu kararların hukuk düzeni tarafından öngörülen sınırlar içinde kalınarak alınmış olmalarına bağlıdır.
Ayrıca feshin geçerli nedenlere dayandığının ispat yükü işverene verilmiştir. İşveren ispat yükünü yerine getirirken feshin biçimsel koşullarına uyduğunu içerik yönünden fesih nedenlerinin geçerli veya haklı nedene dayandığını kanıtlamalıdır. Bu kapsamda işveren fesihle ilgili karar aldığını, bu kararın istihdam fazlası meydana getirdiğini, tutarlı şekilde uyguladığını ve feshin kaçınılmaz olduğunu ispatlamalıdır. Nitekim bahsini ettiğimiz olayda da böyle olmuştur.

Sonuç olarak;

Somut olayda,işçinin tabi olduğu özel güvenlik alımı işine dair sözleşmenin sona erdirilmesine yönelik işveren kararı işletmesel karardır. Yukarıdaki açıklamalarda da belirttiğimiz üzere işletmesel kararlar yerindelik denetimine tabi değildir. Bu sebeple ihalesi feshedilen işlerde işveren işletmesel karar alarak işçiyi işten çıkarabilir. Yargıtayın kararı işveren lehine olmuştur.

Yargıtay kararının aslına ulaşmak için tıklayınız.

 

Ekli Dosyalar

09 Eki 2018 - 15:01 - Kamu İşçi


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.