Okurlarımızdan gelen soruların en önemlilerinden biri, mazeret izninin olayın meydana geldiği tarihe bağlı olup olmayacağıdır. Örneğin babasını Cuma günü kaybeden işçi, 5 günlük mazeret iznini Pazartesi günü başlatabilir mi? Yoksa babasının ölümü nedeniyle hak kazandığı mazeret izni, olayın meydana geldiği Cuma günü itibariyle mi başlamış olur?
Aynı şekilde eşi doğum yapan işçinin doğum izni, aynı gün mü başlar? Doğum raporunu sonradan getiren işçiye nasıl işlem yapılmalıdır?
Bu soruların cevabına geçmeden önce, işçinin Toplu İş Sözleşmesi’nden ve 4857 sayılı İş Kanunu’ndan doğan ücretli mazeret izin hakkına yakından bakalım.
İşçilere, İş Kanunu ile tanınan mazeret izinleri, Ek Madde 2’de tanımlanmıştır. Ancak işçilerin mazeret izinleri, Toplu İş Sözleşmesi (TİS) ile artırılabilmektedir. Nitekim 696 sayılı KHK ile kadroya geçirilen işçilerin ücretli mazeret izinleri TİS kapsamında artırılmıştır.
İşçiye, evlenmesi veya yakınlarının ölümü halinde TİS ile tanınan ücretli mazeret izin hakları, İş Kanunu’ndan daha fazladır. Ayrıca işçiye kayınpeder ve kayınvalidesinin ölümü halinde İş Kanunu mazeret izni öngörmezken TİS’te bu hak tanınmıştır.
İş Kanunu, işçiye evlat edinmesi durumunda 3 gün mazeret izni kullanma hakkı verirken bu hak TİS’te yer almamaktadır. Görüldüğü gibi bazı mazeret izinleri İş Kanunu’nda yer alırken bazıları sadece TİS ile tespit edilmiştir. Bazı durumlar için de tam tersi sözkonusudur. TİS’e tabi olan işçiler, hem TİS’te hem de İş Kanunu’nda tanımlanan mazeret izinlerini kullanır. TİS’e tabi olmayan işçiler ise sadece İş Kanunu’ndaki izinleri kullanabilir.
İşçilerin 4857 Sayılı Kanun ve TİS kapsamındaki mazeret izinleri şu şekildedir;
TİS Mazeret İzin Hakkı | İş Kanunu Mazeret İzin Hakkı | |
Eşinin Doğum Yapması Halinde | 5 Gün | 5 Gün |
Evlenmesi Halinde | 5 Gün | 3 Gün |
Eş ve Çocuğunun Ölümü Halinde | 6 Gün | 3 Gün |
Anne, Baba, Kardeşinin Ölümü Halinde | 5 Gün | 3 Gün |
Kayınpeder veya Kayınvalide Ölümü Halinde | 2 Gün | – |
Tabii Afet Halinde | 10 Gün | – |
Evlat Edinme Halinde | – | 3 Gün |
Özürlü Çocuk Mazeret İzni | – | 10 Gün |
ÜCRETLİ MAZERET İZNİ NE ZAMAN BAŞLAR?
İşçinin mazeret izni, olayın meydana gelme tarihine bağlı olarak kullandırılmadır. Zira işçinin sözkonusu izne hak kazanması, mevzubahis olaya bağlıdır. Dolayısıyla izin hakkı da olay tarihinde doğar. Örneğin eşi Cuma günü doğum yapan işçinin bu hadiseye bağlı olarak ortaya çıkan 5 günlük babalık izni, aynı gün itibariyle başlar. Bu işçinin, doğum olayını daha sonra bildirip 5 günlük babalık iznini de daha sonra kullanma imkanı yoktur. İşçi, doğum olayını belgeye bağlı olarak kurumuna bildirip hadisenin vuku bulduğu tarih itibariyle mazeret iznini kullanmaya başlamak durumundadır.
Diğer mazeret izinleri için de aynı durum sözkonusudur.
DPB’NİN GÖRÜŞLERİ HANGİ YÖNDEDİR?
Bu konuda Devlet Personel Başkanlığı’nın (DPB) 657 sayılı Kanuna tabi memurlar için verdiği iki görüşün emsal nitelikte olduğunu değerlendiriyoruz. DPB, her iki görüşte özet olarak şu hükümlere yer vermiştir;
- Evlilik sebebine dayalı olarak verilen mazeret izninin, resmi nikahın gerçekleştiği tarihten, ancak nikah ve düğünün farklı tarihlerde yapılması durumunda, memurun tercihi de göz önünde bulundurularak resmi nikah yahut düğün tarihinden itibaren kullandırılmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
- Babalık izni ile ölüm üzerine verilen mazeret izninin ise, söz konusu mazeretlerin vuku bulduğu tarihten, diğer bir deyişle doğumun veya ölüm olayının meydana geldiği tarihten itibaren başlamak suretiyle kullandırılmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
- Devlet memuruna isteği üzerine verilen iznin, eşinin doğum yaptığı tarihten itibaren başlaması gerektiği, doğum olayının gerçekleştiği tarihten itibaren 15 gün veya 1 ay sonra bahsi geçen babalık izninin verilemeyeceği mütalaa edilmektedir.
Sonuç olarak mazeret izinlerinin başlama tarihi, DPB görüşleri de dikkate alınarak olayın meydana gelme tarihi olarak değerlendirilmelidir.
ENGELLİ ÇOCUĞU OLAN İŞÇİ, MAZERET İZNİNİ NASIL KULLANILIR?
Farklılık arz eden tek mazeret izni, engelli çocuğu olan işçilere ilişkin izindir.
İş Kanunu ile işçiye tanınan ücretli mazeret izin haklarından biri de engelli çocuk iznidir. Buna göre işçilerin, en az %75 oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde 10 güne kadar ücretli izin hakkı vardır.
Bu izin her yıl için tekrar eden bir izindir. Bu izinde olayın vuku tarihine bakılması söz konusu olmadığından işçinin ihtiyaç duyduğu tarihlerde mazeret iznini kullanmasına imkan tanınmalıdır. 10 günlük engelli çocuk izni, işçi tarafından parça parça da kullanılabilir.
MAZERET İZİNLERİNDE PAZAR GÜNÜ ATLANIR MI?
Bir diğer konu da ölüm, doğum, evlenme gibi ücretli mazeret izinlerinde hafta tatili olan Pazar gününün atlanıp atlanmayacağıdır. Örneğin eşi Perşembe günü doğum yapan kadrolu işçi, Toplu İş Sözleşmesi’nden (TİS) kaynaklı 5 günlük doğum izini kullanırken Pazar günü atlanacak mıdır? Bu durumdaki işçi Salı günü mü iş başı yapacaktır Çarşamba günü mü?
Bu konuda mevzuatta ayrıntılı bir hüküm yer almamıştır. İş Kanunu’ndaki ilgili madde ise şu şekildedir;
Mazeret izni;
Ek Madde 2 – (Ek: 4/4/2015-6645/35 md.) İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir.
Görüldüğü gibi Kanun’da mazeret izinlerine ilişkin olarak ‘gün’ kavramı kullanılmıştır. ‘İş günü’ ibaresi kullanılmamıştır. Dolayısıyla iş günü değil takvim günü geçerlidir. Bu nedenle Pazar günü başta olmak üzere resmi tatil ve ulusal bayramlara denk gelen mazeret izinleri atlanmaz.
Şimdi yukarıdaki soruya cevap verecek olursak; eşi Perşembe günü doğum yapan kadrolu işçi, 5 günlük doğum iznini kullanırken Pazar günü atlanmayacağı için Salı günü iş başı yapacaktır.
Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.
Yorumlar
(7)İhsan Gezer - Ölüm izninin pazar gününden itibaren başlaması öngörülmektedir.
Sedd - Ölüm raporunda ölüm saati cumartesi 23:10 olarak geçiyor. Verilen İzine cumartsi dahil midir? yoksa pazardan mı başlar?
Erkut - Tabiyiz yhk kararlarına tabiyiz ama 3 gün dediler
Zübeyde Nur Yatgın - Kamu işçisi iseniz ve 12 Nisan tarihli YHK kararlarına tabii iseniz; 5 gün kadar izin almanız gerekirdi.
Erkut - MrB ben belediye şirketinde çalışıyorum babam vefat etti 3 gün izin verdiler
İhsan Gezer - İlgili yazıda mazeret izinleri ayrıntılı olarak, tablo şeklinde yer alıyor. Eşin ameliyatı diye bir ücretli mazeret izni yok. İşyeri ücretsiz mazeret izni verebilir. 45 gün hakkınız var.
Yavuz Türkel - Mazeret izni sadece ölüm veya doğumla ilgili mi eşimin ameliyatı için geçerli mazeret izni yok mu
Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz. Sitemizin Topluluk Kurallarına uymayan yorumlar yayınlanmaz. Yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.