Belediye ve büyükşehir belediyeleri, kendilerine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre anonim ve limited şirketler kurabilmektedir. Belediyeler tarafından kurulan veya ortak olunan söz konusu şirketler, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi sermaye şirketleri olup, belediyelerin tüzel kişiliğinden ayrı ve bağımsız özel hukuk tüzel kişileridir. Dolayısıyla, anılan Kanunda diğer şirketler için öngörülen usul ve kurallar, belediye şirketleri için de aynen geçerlidir.
Öte yandan, Türk Ticaret Kanununun 210. maddesinin birinci fıkrasında “Ticaret şirketlerinin, bu Kanun kapsamındaki işlemleri, Ticaret Bakanlığı denetim elemanları tarafından denetlenir. Bu denetimin ilkeleri ve usulü ile denetime tabi işlemler Bakanlıkça hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.” denilmektedir. O halde, her şirket gibi belediye şirketlerinin hesap ve işlemleri de Ticaret Bakanlığının denetimine tabidir.
Belirtmek gerekir ki, söz konusu hükümde bahsedilen yönetmelik, Ticaret Bakanlığınca “Ticaret Şirketlerinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığınca Denetlenmesi Hakkında Yönetmelik” ismiyle 28 Ağustos 2012 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Ticaret Bakanlığı Denetiminin Amacı Nedir?
Ticaret Bakanlığınca yapılan denetimin amacı; şirketlerin Türk Ticaret Kanununa ve bu Kanun kapsamında çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere uygun işlem yapmalarını sağlamaktır. Anılan amacın gerçekleşmesi bakımından, Ticaret Bakanlığına tüm şirketlerin ve dolayısıyla belediye şirketlerinin kuruluşundan sona ermesine kadar gerçekleşen tüm işlemlerinin mevzuata uygunluğunu denetleme, uygunsuzlukların giderilmesi için rehberlik etme, cezai sorumluluğu tespit edilenleri yetkili makamlara, hukuki sorumluluğu tespit edilenleri de genel kurul gündemine alınıp görüşülmek üzere şirketin yönetim organına (anonim şirket şeklinde kurulan belediye şirketlerinde yönetim kuruluna, limited şirket şeklinde kurulan belediye şirketlerinde müdüre, birden fazla müdür varsa müdürler kuruluna) bildirme ve uygulamada ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesine yönelik tedbirler alma görev ve yetkisi verilmiştir.
Belediye Şirketlerinin Denetime Konu İşlemleri Nelerdir?
Belediye şirketlerinin, Ticaret Bakanlığının denetimine tabi işlemleri şunlardır:
· Kuruluş işlemleri,
· Ticaret siciline tescil ve ilan işlemleri,
· Ticaret unvanına ve işletme adına ilişkin işlemler,
· Ticari defterlere ilişkin işlemler,
· Birleşme, bölünme ve tür değiştirme işlemleri,
· Genel kurulun çağrılmasına, toplanmasına, karar almasına, görevlerine ve yetkilerine ilişkin işlemler,
· Yönetim organının oluşumuna, toplanmasına, karar almasına, sorumluluğuna, görev ve yetkilerine yönelik işlemler,
· Bağımsız denetime tabi belediye şirketlerinde denetçinin seçilmesine ilişkin işlemler,
· Şirket sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin işlemler,
· Paya ve sermaye koyma borcuna ilişkin işlemler,
· Menkul kıymet işlemleri,
· Sermayenin artırılması, azaltılması ve tamamlanması işlemleri,
· Finansal tablolara, yıllık faaliyet raporlarına ve yedek akçelere yönelik işlemler,
· Kâr, kazanç ve tasfiye payına ilişkin işlemler,
· İnternet sitesi kurmakla yükümlü olan belediye şirketlerinde bilgi toplumu hizmetlerine ilişkin işlemler,
· Sona erme ve tasfiyeye yönelik işlemler,
· TTK’ya dayanılarak çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere konu işlemlerdir.
Ticaret Bakanlığı Denetiminin Usulü Nedir?
Türk Ticaret Kanunu kapsamında belediye şirketlerinin işlemleri, Ticaret Bakanlığının denetim elemanlarınca denetlenir. Denetim elemanları ise, Ticaret Bakanlığı başmüfettişleri, müfettişleri ve müfettiş yardımcılarıdır.
Ticaret Bakanlığı, belediye şirketlerinin denetimine resen veya ortakların yahut üçüncü kişilerin istem, ihbar ve şikâyetleri üzerine karar verebilir. Belediye şirketlerinin işlemleri, esas itibariyle şirketin merkezinde ve gerektiğinde şubelerinde veya ticari işletmesinde denetlenir. Diğer taraftan, denetim çalışmaları, belediye şirketine ait teknolojik alt yapının yeterli ve güvenli olması ve denetim elemanınca şirket merkezinde denetim yapılmasına gerek görülmemesi üzerine, kayıt ve belgelere elektronik ortamda erişim sağlanması suretiyle de gerçekleştirilebilir.
Belediye şirketlerinin denetlenmesi sonucunda “teftiş raporu”, “soruşturma raporu” ve “inceleme raporu” olmak üzere üç tür rapor düzenlenebilir. Bu raporlardan soruşturma raporu, belediye şirketinin denetimi sırasında, kamu adına soruşturmayı ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğinin öğrenilmesi durumunda yetkili makamlara bildirilmek üzere düzenlenen rapordur.
Diğer taraftan, denetim çalışmaları sonucunda aşağıdaki hususlara ilişkin yapılan tespit ve önerilere düzenlenen raporlarda ayrıca yer verilir:
· Belediye şirketi yetkililerinin hukuki sorumluluğunu gerektiren durumların genel kurul gündemine alınarak ortakların bilgisine sunulması.
· TTK’da öngörülen idari para cezalarının uygulanması.
· Diğer bakanlık, kurul, kurum ve kuruluşların görev alanına giren ve bunlar tarafından tedbir alınmasını veya denetim yapılmasını gerektiren durumların yetkili birimlere bildirilmesi.
Denetlenen Belediye Şirketlerinin Yükümlülük ve Sorumlulukları Nelerdir?
Belediye şirketlerinin yönetim organlarının üyeleri, yönetimle görevlendirilen kişiler ve şirket çalışanları; gizli dahi olsa yazılı veya elektronik ortamda tutulan her türlü defter, kayıt, dosya, tutanak ve belgeleri müfettişlerin talebi üzerine uygun süre içinde (iki iş gününden az, on iş gününden fazla olmamak üzere) vermekle, incelemelerine hazır bulundurmakla, onaylı örneklerini vermekle, tutanakları imzalamakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına uygun olarak açmakla, elektronik ortamda tutulan kayıtları okunabilir hale getirmekle, sözlü veya yazılı olarak sorulan hususlara ilişkin bilgileri ve cevapları vermekle, para ve para hükmündeki evrakı ve ayniyatı ilk talep halinde göstermekle, sayılmasına ve incelenmesine yardımcı olmakla yükümlüdür.
Yeri gelmişken belirtelim ki, TTK’ya göre tutulmakla veya muhafaza edilmekle yükümlü olunan defter, kayıt ve belgeler ile bunlara ilişkin bilgileri, denetime tabi tutulan belediye şirketine ait olup olmadığına bakılmaksızın, Ticaret Bakanlığı müfettişlerince istenmesine rağmen vermeyen veya eksik veren ya da müfettişlerin görevlerini yapmalarını engelleyen belediye şirketinin yetkilileri, fiilleri daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde 300 günden az olmamak üzere adli para cezasıyla cezalandırılır (TTK md. 562/4).
Sonuç olarak;
- Belediye şirketlerinin Türk Ticaret Kanunu kapsamındaki hesap ve işlemleri, Ticaret Bakanlığının denetimine tabidir. Söz konusu denetim, adı geçen Bakanlığın müfettişleri marifetiyle gerçekleştirilir.
- Bu denetim kapsamında, belediye şirketlerinin kuruluşundan tasfiye sonuna kadarki her türlü işlemi teftiş edilir ve/veya incelenir.
- Belediye şirketlerinin ortağının belediyeler olması ve kamu kaynağı kullanmaları nedeniyle, belediye şirketleriyle ilgili şikâyet ve ihbarların Ticaret Bakanlığı tarafından hassasiyetle değerlendirildiği bilinmektedir.
Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.