Bilindiği üzere taşerondan kadroya geçiş sürecinde, çeşitli suçlardan hüküm giymiş, yargılama süreci geçirmiş işçilerin arşiv araştırması sonucunda kadroya geçişleri gerçekleşmemişti. Çok sayıda eski hükümlü işçi bu durumdan oldukça şikayetçiydi. Bahsettiğimiz kapsamda, eski hükümlü olduğu için merkezi yönetimlerde kadroya, yerel yönetimlerde (belediyeler, mahalli idareler vb.) ise şirketlere geçirilmeyen taşeron işçiler ile ilgili düzenlemeye gidildi.
DÜZENLEME ÖNCESİ KADROYA GEÇİŞ ŞARTLARI NASILDI?
Taşerondan kadroya geçişi sağlanacak işçiler için, 696 sayılı KHK’nın 127. maddesi ile gelen şartlara baktığımızda Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesindeki eğitim ve yaş hariç memuriyete atanma şartlarını taşıyor olmak gibi koşulların var olduğunu görüyorduk. Şöyle ki;
“Türk Ceza Kanununun 53 üncü maddesinde belirtilen süreler geçmiş olsa bile; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamak.’’
Görüldüğü üzere kadroya geçmek isteyen işçilerden kasten işlenen bir suçtan dolayı 1 yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası almış,
Ya da affa uğramış olsalar dahi; devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından mahkûm olmuş tüm işçilerin kadroya geçiş başvuruları reddedildi. Bu kapsamda olan çok sayıda işçi için ciddi bir mağduriyet doğmuştu.
ESKİ HÜKÜMLÜLERİN KADROYA GEÇİRİLMESİ İÇİN DÜZENLEMEYE GİDİLDİ
İlgili mağduriyetlerin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ulaşması neticesinde, “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Eski Hükümlü veya Terörle Mücadelede Malul Sayılmayacak Şekilde Yaralananların İşçi Olarak Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, 31 Mart 2018 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
İlgili düzenleme şu şekildedir;
“a) Eski hükümlü: Affa uğramış olsa bile Devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, Devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, cinsel saldırı veya çocuğun cinsel istismarı suçlarından mahkûm olmamak şartıyla; kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası alan ya da ceza süresine bakılmaksızın zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hüküm giyenlerden cezasını tamamlayanlar, cezası ertelenenler, koşullu salıverilenler, denetimli serbestlikten yararlananlardan eski hükümlü belgesi ile durumlarını belgelendirenleri,”
MADDE 2 – Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. “Eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işe alınma GEÇİCİ MADDE 1 – (1) 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 üncü maddesi kapsamında aranan diğer tüm şartları taşımakla birlikte yalnızca 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (5) numaralı alt bendinde belirtilen şartı taşımaması nedeniyle sürekli işçi kadrosuna/geçici işçi pozisyonuna geçirilemeyen alt işveren işçilerinden; bu Yönetmelik kapsamında eski hükümlü olduğunu belgelendirenler, sürekli işçi kadrosuna/geçici işçi pozisyonuna geçiş yapamadığı ilgili kamu kurum ve kuruluşunca Kurumdan talepte bulunmaksızın 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23 üncü maddesi hükümlerine tabi olmak kaydıyla eski hükümlü çalıştırma yükümlülüğü kapsamında işe alınabilir.”
Görüyoruz ki; merkezi yönetim idareleri kapsamında kadroya geçişi gerçekleşmemiş (başvurusu reddedilmiş, güvenlik soruşturması olumsuz sonuçlanmış) işçilerden; affa uğramış olsalar bile, devletin güvenliğine karşı suçlar, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, millî savunmaya karşı suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk,
cinsel saldırı,
çocuğun cinsel istismarı suçlarından mahkûm olmuş işçilerin kadroya geçişi asla mümkün olmayacak.
Fakat;
1) Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezası almış;
2) Ceza süresine bakılmaksızın zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama veya kaçakçılık suçlarından hüküm giyenlerden
*cezasını tamamlayanlar,
*cezası ertelenenler,
*koşullu salıverilenler,
*denetimli serbestlikten yararlananlar
eski hükümlü belgesi ile durumlarını belgelendirerek kadroya alınabilecekler.
Fakat düzenlemeye baktığımızda yerel yönetimlerde çalışan eski hükümlü taşeron işçilerden bahsedilmediğini görüyoruz. Düzenleme bu haliyle yalnızca merkezi idarelerle ilgiliymiş gibi algılanabilir. Bu durum netliğe kavuşturulmadığı sürece yeni sorunlara sebebiyet verebilir. Belediyeler, il özel idareleri, mahalli birlikler ve belediye şirketlerinin taşeronlarında çalışan eski hükümlülerin kadroya geçişine dair ifadelerin düzenlemede yer almaması sorun yaratabileceğinden, konu ile ilgili Çalışma Bakanlığından bir açıklama bekleniyor.
KADROYA GEÇECEK ESKİ HÜKÜMLÜ İŞÇİLER İÇİN BAŞVURU ŞARTI VAR MI?
Düzenlemeye baktığımızda, merkezi yönetimlerde çalışıp kadroya geçişi gerçekleşmeyen eski hükümlü taşeron işçilerin “eski hükümlü olduklarını belgelendirmeleri” ve “eski hükümlü olmaları dışında kadroya geçiş için gereken diğer tüm şartları taşıyor olmaları” koşulu ile, herhangi bir talepte bulunmalarına gerek kalmaksızın işe alımları gerçekleşecek. Bahsedilen işçilerin eski hükümlü olduklarını belirten belgeyi çalışacakları kuruma ibraz etmeleri gerekmektedir. Diğer yandan eski hükümlü işçilerin işe alımları usulen 696 sayılı KHK’nın kadroya geçiş hükümleri ile olacak.
Yönetmelikte bahsi geçen ‘’eski hükümlü olduklarını belgelendirmeleri’’ şartına yönelik işçiler; “Tahliye Edilen Hükümlüye Ait Durum Bildirim Formu”nu Cumhuriyet Başsavcılıklarından edinmeliler. Ayrıca İş-Kur’un internet sitesinde de bulunan belge ile başvurulması gerekmektedir. Sonuç olarak, merkezi yönetimlerde çalışan eski hükümlü işçilerin en kısa sürede Cumhuriyet Başsavcılıklarına başvurarak bu formu alması gerekiyor. İlgili formu alabilmek için ise, işçilerin; cezalarını tamamlamış, cezaları ertelenmiş, koşullu salıverilmiş, denetimli serbestlikten yararlandırılmış olması gerekmektedir.
Eski hükümlü taşeron işçi, çalıştığı kuruma başvuru yaparak yukarıda bahsettiğimiz belgeyi kurumuna ibraz etmelidir.
YEREL YÖNETİM İŞÇİLERİ DÜZENLEME KAPSAMINDA DEĞİL İSE;
Yukarıda bahsettiğimiz üzere Yönetmelik değişikliğine baktığımızda belediyeler, il özel idareleri, mahalli birlikler ve belediye şirketlerinin taşeronlarında çalışan eski hükümlülere dair ifadelerin bulunmadığını görüyoruz. Bu durumla alakalı Çalışma Bakanlığından açıklama beklenmektedir.
Düzenlemenin yerel yönetim işçilerini kapsamaması durumunda bazı hususların değerlendirmesini yapmamız gerekmektedir. Devlet Memurları Kanunu’nun 48. Maddesine yönelik işçilerin kadroya geçiş koşulları, 696 sayılı KHK ile yerel yönetimlerin taşeronlarında çalışıp, yerel yönetimlerin şirketlerine geçirilecek işçiler için de geçerlidir. Fakat, 696 sayılı KHK ile getirilen şartlar, sadece KHK kapsamında yapılan geçişleri kapsamaktadır. Şöyle ki; belediye, il özel idaresi ve mahalli birliklere ait şirketler, KHK kapsamı dışında istediği zaman eski hükümlü alabilir, çalıştırabilir. Bu şirketler eski hükümlüleri 696 sayılı KHK kapsamında işe alamaz fakat, KHK’dan dan bağımsız şekilde istedikleri zaman eski hükümlü işçi çalıştırabilirler. Yerel yönetimlerin şirketlerinde taşeron olarak çalışıp, eski hükümlü oldukları için şirketlere geçirilmeyen işçilerin işe alınmak için şirketlere başvuru yapmalarının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır. Fakat bu konuda takdir yerel yönetimlere ait şirketlerindir.
Bu soruna bir çözüm getirilmesi için ise yerel yönetimlerin taşeronlarında çalışıp, eski hükümlü olduğu için 696 sayılı KHK kapsamında geçişi yapılmayan tüm işçilerin, şirketlere geçişinin yapılmasını zorunlu kılacak bir yasal düzenleme veya ilgili yönetmelik değişikliğinin yerel yönetim işçilerini de kapsadığına dair bir açıklama yapılmalıdır.
