TYP’de İstihdam Koşulları Nelerdir? En Önemli Sorunlar Hangileridir?

Toplum yararına program (TYP) nedir? TYP’ye katılım şartları nelerdir? Katılımcılar nasıl seçilmektedir? Katılımcılara hangi ödemeler yapılmaktadır?

Toplum Yararına Program (TYP) olarak bilinen ve okul temizliği, ağaç dikimi ile çevre düzenlemesi gibi işlerde sağlanan geçici çalışma, önemli bir istihdam türü haline gelmiştir.

Okulların açılmasına sayılı günler kala, pek ilde Milli Eğitim Müdürlükleri tarafından TYP kapsamında işçi alımı yapılacaktır. 

Diğer yandan bu kitlenin önemli beklenti ve sorunları söz konusudur.

TOPLUM YARARINA PROGRAM (TYP) NEDİR?

İşsizliğin yoğun olduğu dönemlerde veya bölgelerde, doğrudan veya yüklenici eliyle toplum yararına bir iş ya da hizmetin gördürülmesi yoluyla, özellikle iş bulmakta zorluk çeken işsizlerin istihdamını hedefleyen, İŞKUR tarafından uygulanan aktif istihdam tedbiridir. İstihdamında güçlük çekilen kişilerin çalışma alışkanlığı ve iş disiplini kazanarak işgücü piyasasına uyumlarının sağlanması ve bu sürede geçici gelir desteği elde etmeleri, TYP uygulamasının amacıdır. Ancak süreç içinde TYP’nin bir tür geçici istihdam modeline dönüştüğünü de ifade etmek gerekiyor. TYP’de işçilere ödenen ücretler ve diğer harcamalar İşsizlik Fonu kaynaklarından karşılanmaktadır.

TYP’YE KATILIM ŞARTLARI NELERDİR?

  • Kuruma kayıtlı işsiz olmak,
  • 18 yaşını tamamlamış olmak,
  • Emekli ve malul aylığı almıyor olmak,
  • Öğrenci olmamak ( açıköğretim ve açık lise öğrencileri hariç),

KATILIMCILAR NASIL SEÇİLMEKTEDİR?

Katılımcıların seçiminde uygulanan 3 ayrı yöntem bulunmaktadır. Her programın niteliğine göre bu yöntemlerden hangisinin kullanılacağı Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından belirlenir.

  • Noter kurası yöntemi,
  • Liste yöntemi,
  • Yüzde seksen noter kurası, yüzde yirmi liste yöntemi.

İstihdamında güçlük çekilen aşağıdaki gruplar, birinci liste, bunlar dışında kalanlar ikinci liste olacak şekilde tasnif edilmektedir.

  • Kadınlar,
  • 35 yaş üstü bireyler,
  • Engelliler,
  • Eski hükümlüler,
  • Terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar.

TYP’den birinci listedeki bu gruplar öncelikli olarak yararlanmaktadır. Önce birinci listedekilerin başvuruları alınmakta, açık kalan kontenjanlar için ikinci listeden başvuru kabul edilmektedir.

Öte yandan TYP katılımcı seçiminde, başvuru başlangıç tarihi aynı olan TYP’lere Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine göre (ADNKS) aynı adreste ikamet eden kişilerden yalnızca biri katılabilir.

Ayrıca ADNKS’ye göre aynı adreste oturanların, programa başvuru yapılan tarihte elde ettikleri toplam kazançlarının net asgari ücretin üç katını aşması gerekir. Bu gelir sınırını aşan aile bireyleri TYP’den yararlanamaz.

KATILIMCILARA HANGİ ÖDEMELER YAPILMAKTADIR?

Ayrıca TYP’li adına vergi ve sosyal güvenlik primleri ödenmektedir. 

TYP HANGİ ALANLARDA UYGULANMAKTADIR?

  • Çevre temizliği
  • Kamusal altyapının yenilenmesi
  • Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullarda çevre düzenlemesi
  • Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi okullarda bakım onarım ve temizlik işleri yapılması
  • Restorasyon, tarihi ve kültürel mirasın korunması
  • Ağaçlandırma
  • Park düzenlemeleri
  • Vadi ve dere ıslahı
  • Erozyon engelleme çalışmaları

TYP UYGULAMA SÜRESİ KAÇ AYDIR?

TYP uygulama süresi, her bir program için en fazla 9 aydır. TYP’nin süresinin ne kadar olacağı, başlangıçta sözleşmede belirtilmektedir. 01.01.2018’den itibaren başlangıçta sözleşmede belirlenen TYP süresinin sonradan uzatılamayacağına dair hüküm getirilmiştir.

TYP’DE HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ NE KADARDIR?

TYP’de çalışma süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’nda öngörüldüğü şekilde haftalık 45 saattir.

KİMLER TYP’DEN YARARLANAMAZ?

  • İŞKUR tarafından düzenlenen bir kurs veya programdan yararlanmış olan işsiz, 6 ay geçmeden TYP’ye başvuramaz.
  • Mazeretsiz olarak TYP’den ayrılanlar veya kendi kusuru nedeniyle ilişiği kesilenler, son yararlanma tarihi üzerinden 24 ay geçmedikçe yeni bir TYP’ye başvuramaz.
  • Yararlandığı TYP bittikten sonra İŞKUR tarafından teklif edilen, niteliklerine uygun en az üç iş teklifini mazeretsiz olarak kabul etmeyenler, son yararlanma tarihi üzerinden 24 ay geçmedikçe yeni bir TYP’ye başvuramaz.
  • Herhangi bir kurs ya da programa katılmama yönünde yaptırım uygulanan kursiyer veya katılımcı yaptırım süresince TYP’den de yararlanamaz.
  • Devam ettiği bir TYP ile mazeretli ya da mazeretsiz ilişiği kesilen katılımcı aynı TYP’ye tekrar katılamaz.

TYP’DEN İKİNCİ KEZ YARARLANILABİLİR Mİ?

  • TYP’den programa başlandığı tarihten itibaren bir sene içinde en fazla 9 ay süreyle yararlanma imkânı bulunmaktadır. Ancak, 9 ay bittikten sonra 3 ay bekleyerek yeni bir programdan faydalanılabilmektedir.
  • Bir katılımcı TYP’den en fazla 24 ay yararlanabilir.

TYP’DE YILLIK VAR MIDIR? DEVAMSIZLIK HAKKI NE KADARDIR?

Katılımcıların TYP’ye devamı zorunludur.

Öte yandan Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) tarafından hazırlanan ve 29 Mayıs  2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Yönetmelikle TYP kapsamındaki istihdama ilişkin önemli değişiklikler yapıldı.

TYP katılımcılarının ücretsiz izin hakkı daha önce 14 gün iken, yeni yönetmelikle 5 güne indirildi.

Sağlık sorunları, evlenme, doğum ve birinci derece hısımlarının vefatı ve benzeri durumlar da 5 günlük ücretsiz izin kapsamında değerlendirilecek.

Yani TYP kapsamında çalışanların yarıca bir mazeret izin hakları bulunmuyor.

İş kazası ve meslek hastalığı kapsamına giren sağlık sorunları hariç, herhangi bir nedenle birinci fıkrada belirtilen beş günlük izin süresinin aşılması halinde, yüklenici tarafından katılımcının ilişiği kesilerek il müdürlüğüne bildirilecek.

02 Eyl 2022 - 16:45 - Toplum Yararına Çalışma


göndermek için kutuyu işaretleyin

Yorum yazarak Kamu İşçileri Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Kamu İşçileri hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.

Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Kamu İşçileri editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Kamu İşçileri değil haberi geçen ajanstır.