Yıllık izin, çalışanların en önemli haklarından biridir. Hem 4857 Sayılı İş Kanunu hem de yerleşik Yargıtay içtihatlarıyla işçilerin yıllık izin haklarına ilişkin detaylar ve uygulamada ortaya çıkan sorunlar açıklığa kavuşturulmuştur. Ancak yine de kimi detay konularda okurlarımızdan önemli sorular gelmektedir. Uzun süreli sağlık raporlarının ne kadarının yıllık izin hesabında dikkate alınacağı da bu sorulardan biridir.
İşçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için en az 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Hastalık veya kaza nedeniyle işe gidemediği ve raporlu olduğu günler de, yıllık izin hesabında çalışılmış gibi sayılır. Ancak bunun istisnaları vardır. Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 55 Maddesinde sayılmıştır. Maddenin ilgili hükmü şu şekildedir;
Madde 55 – Aşağıdaki süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılır:
a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.)
Görüleceği gibi, işçinin raporlu olduğu dönemlerin yıllık izin hesabında çalışılmış gibi kabul edileceği belirtilmiş, ancak 25. Maddeye atıf yapılarak istisna ortaya konmuştur.
Atıf yapılan 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25. Maddesi’nde ilgili hüküm şu şekildedir:
(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık, kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar. Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki sürenin bitiminde başlar.
Bu maddede ise bildirim sürelerini düzenleyen İş Kanunu’nun 17. Maddesine atıf yapılmış, bu bildirim sürelerine 6 hafta daha ekleneceği hüküm altına alınmıştır. Bildirim süreleri ise şu şekildedir;
- 6 aydan az çalışan işçi için 2 hafta
- 6 aydan 1,5 yıla kadar çalışan işçi için 4 hafta
- 1,5 yıldan 3 yıla kadar çalışan işçi için 6 hafta,
- 3 yıldan fazla çalışan işçi için 8 hafta bildirim süresine tabidir.
Sonuç itibariyle, bu mevzuat hükümleri çerçevesinde, uzun süreli sağlık raporlarında, işçinin bildirim süresine 6 hafta daha eklenerek bulunacak kısım yıllık izin hesabında çalışılmış gibi dikkate alınacaktır. Sağlık raporlarının bu süreyi aşan kısmı ise yıllık izin hesabında dikkate alınmayacaktır.
Konuyu daha iyi açıklaması açısından bir örnek verecek olursak, 2 yıldır aynı işyerinde çalışan Ahmet Bey, kaza geçirmesi sonucu 5 aylık sağlık rapor almıştır. Bu kişinin bildirim süresi 6 haftadır. Üzerine 6 hafta daha eklenecektir. Böylece sağlık raporunun 12 haftası (3 ay) yıllık izin hesabında çalışılmış kabul edilecektir. Yani 5 aylık rapor döneminin 3 ayı yıllık izin hesabında çalışılmış kabul edilecek, 2 ayı ise değerlendirmeye alınmayacaktır. Bu kişi iyileşip işine döndüğünde, yıllık izne hak kazanıp kazanmadığı hesaplanırken raporlu olduğu sürenin 2 ayı çalışılmamış kabul edilerek hesaplama yapılacaktır.
